“Biz onu Kadir gecesinde indirdik. Bildin mi nedir kadir gecesi? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh o gece Rablerinin izniyle, her iş için inerler. O gece, tanyeri ağarıncaya kadar bir selamettir. Kadir, 97/1-5.”

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ ٱلْقَدْرِ

“Biz onu Kadir gecesinde indirdik.”

1. Kur’an; hepsi birden olarak Ramazan’da, Kadir Gecesi’nde dünya semasına indi. Allah dünyada bir şey vahyetmek istedikçe ondan indirdi.

2. Kur’an; bir gecede, yüksek semadan dünya semasına bütün olarak indi. Sonraki senelerde ise ayrıldı.

3. Kur’an’ın tamamı birden olarak Kadir Gecesi’nde dünya semasına indi ama yıldızların mevkiinde oldu. Sonra da Allah, onu Resul’üne peyderpey indirdi.

4.Kur’an’ın tamamı bir defada indi, dünya semasından Beyt-i İzzet’e kondu ve onu Cebrail (a.s) Muhammed’e (s.a.v.) kulların kelamının ve amellerinin cevabıyla indirdi.

Kadir kelimesi; hüküm, haya, takdir, şeref, azamet, baskı yapmak anlamlarına gelmektedir. İlk anlamıyla Kadir Gecesi demek, takdir gecesi demektir. Ancak varlıkların takdirlerini ve vakitlerini tayin manasında asıl takdir ezeli olduğu için, burada kastedilen; o hüküm ve takdirin yerine getirilmesi, kaza edilmesi demektir. Rızıklar, eceller gibi birçok hususların icra edilmesine o gece başlanmaktadır. İkinci olarak kadir, şeref ve azamet anlamına geldiğinden; Kadir Gecesi, şeref ve azamet gecesi demek olur. Üçüncü olarak da kadir; tazyik, sıkıştırmak, daraltmak anlamındadır. Bu yüzden tazyik gecesi de denmektedir bu geceye. Zira o gece inen meleklere yer dar gelir denmiştir. İşte bu üç anlam da Kadir Gecesi’nin anlam çerçevesi içine girmektedir.

وَمَآ أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ ٱلْقَدْرِ

“...bildin mi nedir kadir gecesi?”. Yani sen bilemezsin kadir gecesinin ne olduğunu. Biz bildirmeseydik bilemezdin de… Evet, yüce Allah bildirmeseydi; peygamberimiz de onun ne olduğunu bilemezdi, biz de.

لَيْلَةُ ٱلْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ

“Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır.” O gece amel, ibadet ve mücahede ile kazanılacak olan sevap ve hayır, onsuz bin aydan amel ile kazanılacak hayır ve sevaptan daha çoktur, daha fazla hayırlıdır. Artık ne kadar hayırlı olduğunu Allah bilir. Bin ayın ölçü olarak bildirilmesi tahsis için değil, çoğaltmak içindir. Çünkü bin aydan daha hayırlıdır denmektedir. Demek ki, bin ay ile sınırlamamaktadır. Ay tabirinin kullanılması hakkında ise birkaç rivayet vardır:

Birinci rivayette Hz. Peygamber (s.a.v), İsrailoğullarından bir erin Allah yolunda bin ay silah giyinmiş olduğunu anlatmıştı. Müslümanlar buna şaşırdılar ve amelleri kendilerine pek küçük göründü. Allah da bu sureyi inzal buyurdu.

İkincisinde; bir gün peygamberimiz (s.a.v) İsrailoğullarından dört kişinin seksen sene göz açıp kapayacak kadar zaman günah işlemediklerini anlatmış, Eyyüb, Zekeriya, Hazkil ve Yuşa bin Nun’u zikretmişti. Bunun üzerine Cebrail gelip, “Ey Muhammed! Ümmetin o birkaç kişinin seksen sene ibadetinden hayrete düştüler. Allah sana ondan daha hayırlısını indirdi.” dedi. Bunun üzerine bu sure indi.

تَنَزَّلُ ٱلْمَلاَئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ

“Melekler ve Ruh o gece Rablerinin izniyle, her iş için inerler.” Tefsir alimlerimizin büyük çoğunluğuna göre Ruhtan maksat Cebrail (a.s.)’dir. Bazıları da Ruh’un gökleri ve yeri yutsa ancak bir lokma olacağı örneğiyle açıklanacak büyüklükte bir melek olduğunu söylemişlerdir. Bu melekler, yere ve Kadir’e mazhar olan insanlara inmektedirler. Bunlar kendiliğinden değil, Rablerinin izniyle inmektedirler. Her hayırla, her din ve dünya işiyle ilgili; kısaca yerine getirilecek her emirle ilgili Rablerinin izniyle inerler.

سَلاَمٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ ٱلْفَجْرِ

“O gece tanyeri ağarıncaya kadar bir selamettir.” Allah tarafından bir selamdır. Ya da melekler ve insanlar selam verir dururlar. Ya da korkulu her işten bir selamettir o gece. Ne zamana kadar, fecrin doğuşuna kadar. Bu ayette selam; meleklerin müminlere duasının çokluğunu, şerlerden ve afetlerden salim olmayı, şeytanın saldırısından selameti, korkulu rüzgarlardan ve yıldırımlardan salim olmasıdır. Bu gece dua etmek sünnettir. Namaz kılmak ve diğer ibadetlerle bulunmak da sünnettir. Ancak duanın daha sevaplı olduğu bildirilmiştir. Bir insan o gece Kur’an okuyup da dua ederse güzel olur. Peygamberimiz (s.a.v) Ramazan geceleri gayretle çalışır ve yavaş ve güzel bir şekilde Kur’an okurdu. Rahmet ayeti geçtikçe ister, azap ayeti geçtikçe Allah’a sığınırdı.