"Kendi nefsini daima kötülemek, kendi küçük kusurlarını büyük görmek, başkalarının büyük kusurlarını küçük görmek, yüksek bir fazilettir. Takvada, doğrulukta, edep ve ahlâkta kendisi azimetle amel etmeye çalışmak, başkalarının lâkaytlıkları ile meşgul olmamak veya ikaz ve hatırlatmakta mütevâziyane ve yumuşaklık göstermek, büyük bir fazilet ve din kardeşlerinin dinine hizmet edebilmek için semeredâr bir düsturdur."

ZÜBEYİR GÜNDÜZALP

***

NEFSİN AYNASINDA HAKİKATİ GÖRMEK

İnsanın en çetin düşmanı, kendi nefsidir. O nefis ki, başkasının en küçük kusurunu büyütecek, kendi en büyük hatasını bile küçültecek kadar hilekârdır. Oysa hakiki olgunluk, terazinin kefesini tersine çevirmektir: Kendi küçük hatasını dağ gibi görmek, başkasının dağ gibi kusurunu kum tanesi gibi saymak… İşte bu, yüksek bir fazilettir.

Takva, yalnızca haramdan sakınmak değil; kalbi, başkalarının ayıbını araştırma illetinden de korumaktır. Doğruluk, yalnızca dilde değil; niyette, bakışta ve düşüncede de olmalıdır. Edep, yalnızca dış görünüşte değil; başkasının eksikliğine sabır gösterebilmektir.

Başkalarının gevşekliğine takılıp kalmak, kendi yolculuğunu aksatır. Çünkü insan, başkasını değiştirmeye niyetlendiğinde, önce kendi kalbini değiştirmelidir. İkaz etmek gerektiğinde ise söz, kılıç gibi keskin değil; anne şefkati gibi yumuşak olmalıdır. Sertlik, gönülleri kapatır; yumuşaklık ise kapalı gönüllere anahtar olur.

Din kardeşinin eksikliğini örtmek, ona hizmet etmek demektir. Onun gönlünü kırmak yerine, duasına talip olmak; hatasını yüzüne vurmak yerine, hayırla hatırlatmak… Bunlar, kalpte kök salan hakiki faziletlerdir.

Ey gönül! Başkalarının kusuruna gözlerini yummadıkça, kendi kusurunu göremezsin. Kendi nefsini hesaba çekmedikçe, hakikate eremezsin. Hak yolunun yolcusu, önce kendi içindeki dikenleri temizler; sonra başkalarının yarasına merhem olur.