Bugünlerde yeni anayasa konuşuluyor. Meclis elbette yeni bir anayasa üzerinde uzlaşmaya çalışmalıdır. Olmazsa emanetin asıl sahibi olan millete gidilmelidir. Çünkü bir çok değişikliklere uğrayan ve bir ihtilal gücü ile hazırlanan 82 Anayasası bu millete dar geliyor.
Ülkenin bundan kurtulması şart. Bugüne kadar her seçim döneminde Yeni Anayasa sözü verildi. Ama maalesef gerçekleşemedi. Muhalefetin bu zihniyeti ile uzlaşmak çok zor olsa bile, milletin hakemliği ile mesele hal edilebilir.
Ancak ilk dört madde meselesi var. Bazıları ilk dört madde değiştirilemez diyor. Ama niçin? Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasa’sının ilk dört maddesi şunlar:
“I. Devletin şekli
Madde 1 – Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
II. Cumhuriyetin nitelikleri
Madde 2 – Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
III. Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti
Madde 3 – Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.
Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Milli marşı "İstiklal Marşı"dır.
MADDE 4- Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.”
İlk üç madde 4. Madde ile garanti altına alınmış. Ama bu Allah’ın kelamı değil. Sonuçta hukukçular, üstelik de ihtilal yanlısı hukukçular tarafından yapılmış bir anayasa. Gerçek bir demokraside değiştirilmez maddeler olmaz ve olmamalı.
Yeni bir Kurucu Anayasa yapılsa niçin değiştirilmesin? Bal gibi de değiştirilebilir. Değiştirilmesi gereken, yeni Anayasa’da olmaması gereken iki husus var.
Birincisi 3. Madde’de belirtilen Türkiye Devleti cümlesinin, millet olarak değiştirilip yeni anayasaya girmesi. Çünkü Millet olmadan devlet olmaz. Devleti kutsallaştırmaya gerek yok. Devleti devlet yapan bu millettir. Yeni dönemde, İkinci Cumhuriyet döneminde millet odağa alınmalı.
İkinci husus, 2. Madde’de yer alan, Atatürk Milliyetçiliğine bağlı ifadesi. Türkiye Devletinin Atatürk milliyetçiliğine bağlı demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti ifadesindeki Atatürk milliyetçiliğine bağlı ifadesi yeni Anayasa’da yer almamalı.
Çünkü Atatürk milliyetçiliği ırkçı bir milliyetçiliktir ve demokratik açıdan problemli bir ifadedir. Kafatasçı bir milliyetçilik anlayışı demokratik bir Anayasaya yakışmaz. “Ne mutlu Türküm diyene” sloganı ana fikridir. Bu ülkede herkes Türk değildir. Kürtler de, Araplar da, diğer bazı ırklar da bu ülkede yaşamaktadır. Irkçılık, menfi milliyetçiliktir. Ayrımcılık yapmaktır. Irkçılık her zaman çatışma potansiyelini içinde barındırır. Ülkede kargaşaya sebep olduğu gibi komşu ülkelerle de ırkçılık esasına göre ilişkileri yönlendirme potansiyeline sahiptir. Önemli olan, bu ülke vatandaşı olan herkesin gönül rahatlığı ile “Bu benim Anayasam” diyebileceği bir metin hazırlamaktır.
Artık, Türkçülük kokan Kemalizmin milliyetçilik anlayışı Atatürk milliyetçiliği adıyla yeni Anayasa’da kesinlikle yer almamalı.
Yen döneme damgasını vuracak iki önemli husustur bunlar. Siyaset bunları tartışmaya açmalı. Gerekirse referanduma gitmeli. Bundan sonraki asra uygun, kucaklayıcı, birleştirici, hukuk temellerine dayanan, demokrasinin prensiplerine münasip bir anayasa hazırlanmalı ve referanduma sunulmalı.
En iyi kararı millet verir.
Bir husus daha var. O da 1924 Anayasası’nın ikinci maddesinde yer alan konu. Devletin dini, din-i İslamdır ifadesi. Türkiye Cumhuriyeti devleti kuruluşunda bir İslam devleti idi. Bu maddenin tekrar Anayasa’ya girmesi elbette kolay değil. Ama girerse, bu milletin zaten var olan kendisine ait bir husus zikredilmiş olur.
Hatta laiklik ilkesi devlete ait bir prensip olarak kalabilir. Devletin dini yerine, “milletin ekseriyetle dini İslam dinidir” ifadesi yer alabilir. Gerekirse bu hususlar ayrıca, Anayasa’dan önce referanduma sunulabilir.
Takdir yalnızca milletimizindir.