Hayatın devamı için kesintisiz enerjiye ihtiyaç vardır.
Cenab-ı Allah her yarattığı hayattar canlı için ihtiyacı olan enerji kaynağını da beraber yaratmıştır.
İnanç terminolojisinde buna “rızk” diyoruz.
Rızk hayatın merkezine yerleştirmiş.
Rızk denilince ilk akla gelen mide ve ihtiyacı olan gıda maddelerini rızk cümlesinden anlıyoruz.
Halbuki gıda maddeleri rızk cümlesinden bir cüzdür.
Rızk maddi manevi ihtiyaçların her çeşidini içine alan üst başlık bir kavram.
İnsanın mahiyetindeki bileşenler diyebiliriz.
Biyolojik beden mekânında ikâmet eden maddi manevi unsurların hepsi insanı tarif eder.
Akıl, ruh, vicdan, sırr, his, heva, gadabiyet, şeheviyet, saika, şahika gibi lâtifeler insaniyetin unsurları, bileşenleridir.
Pozitif bilim laboratuvar masasında ele alıp evirip çevirebildiği şeyi var sayıp gözle göremediğini inkâr ettiği için insanı eksik tanımlamaktadır.
Psikoloji bilimi modern bilim disiplinleri arasında yer almakla beraber ruhun davranışa yansıyan yönleri üzerinden fikir yürütülmekte, hüküm verilmektedir.
İşletme fakültelerinin temel ders kitaplarında yer alan “Örgütsel Davranış” kitabında dikkate değer şu tespit dikkat meseleyi özetliyordu.
“Bütün işletmelerin yönetim süreçlerinde en mühim meselesi insanı doğru anlamak ve ona göre davranmaktır” mealinde bir cümle dikkatimi çekmişti.
Modernite. batı kaynaklıdır. Sanayi devrimiyle zengin olma yolunda insanların ihtiyaçlarını fırsata dönüştürerek insana makine muamelesi yaptı. Fabrikada bazen makine insandan daha değerli kabul edildi.
Çalışan insanın gerçek değeri gözden kaçtı. İnsan özne değil makine gibi nesne kabul edildi.
Zaman içinde insanların gözü açılıp aklını başına alınca emek sermaye çatışması başladı. İşçiler örgütlendi. Sendikalar ortaya çıktı. İşçi işveren birbirinin karşıtı ve güç dengeleri zeminde pazarlık masaları kuruldu. Yasal mevzuatlar düzenlendi. Karşılıklı hak ve sorumluluklar kurala bağlandı.
Bu arada insanın hakiki ihtiyaçları arada gürültüye gitti. Olay sadece maddi ve paraya dayalı yönü ele alındı.
İşverenle işgören (çalışan) arasında karşılıklı muhabbet, itimat, sadakat gibi unsurlar göz ardı edildi.
Çalışma enerjisi moral motivasyon, yani şevk ve heyecan enerjisinin kaynağı bedenin maddi ihtiyaçlarına endekslendi. İnsanın kalbi, gönlü, ruhu, duygular gibi bir çok latife duygularının mutmain olması ile ancak şevk ve heyecanın mümkün olacağı nazara alınmadı.
İnsanın canı, hayatı özü ruhudur. Ruh mutmain olmadıkça biyolojik bedenin doyurulması ihtiyaçları karşılamaya yetmiyor.
İnsanda her latife ve duygunun da kendine has midesi vardır rızk cümlesindendir.
Her latifenin midesine göre onlara has gıdasını yaratmış Allah.
Aslında manevi ihtiyaçların, latife duyguların ihtiyaçlarının karşılanmasının maliyeti belki maddi ihtiyaçlar kadar da yüksek değildir.
Bazılarının sıfır maliyetli, bedava denilebilir. Şefkat ve merhametin en düşük derecesi tebessümün ne maliyeti olur?
Son söz
İnsan ebed için yaratılmıştır, ebede mebustur. Ebedi hayata namzettir. Ebedi hayatı arzulamaktadır.
İnsana yaklaşımda ebedi hayatı nazara almak gerekir. İnsanlar arası münasebette, kardeşlik, uhuvvet, muhabbet, tesanüt, yardımlaşma dayanışma, feragat, fedakârlık gibi hasletlerin fazla maliyeti yoktur. Kolaydır da.
İman etmek. “İmanın hayata hayat ve ruh olması”dır esas mesele.
İnsanı motive esas motive edecek olan sadece biyolojik midesinin ve nefsinin hazzı yeterli değildir. Maddi ve nefsi haz elde edildiği anda biter. Tekrarını ister.
Ancak sonunda ebedi sonsuz haz ve ulvi yüce gayeleri hedef alan motivasyon gerçek enerji kaynağıdır. Yani Gaye-i hayal. Yeni deyimle ulvi kutsi vizyon.
İşte farkındalık bu. Ulvi yüce gaye ve hedef seçiminde…
Masrafı, maliyet ve külfeti küçük sınırlı, neticesi ve kazanımı ebedi ve sınırsız.
Neyi nerede aramak gerektiğini bilmektir farkındalık.
Şevk ve heyecanınız daim olsun. Selam ve dua ile…