Teknolojinin hızla gelişmesi, -zaruri olmasa da- ihtiyaçların beraberinde artması, bizi tüketim toplumu haline getirdi. Hızla gelişen tüketim çılgınlığı, bir takım sorunları gündemimize taşıdı. Satıcı ve Tüketici çoğu zaman birbirini görmüyor, tüketici reklam, tanıtım vs üzerinde ürünü satın alıyor ama her zaman beklediği ürün ya da hizmet eline geçmiyor. Bu durumda tüketicinin ne gibi hakları, satıcının ne gibi mükellefiyetleri var bilmek gerekiyor.
Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür. Satıcı, malın ayıplı olmasından dolayı -istisnai durumlar hariç- sorumludur.
Hizmet sağlayıcısı, hizmeti sözleşmeye uygun olarak ifa etmekle yükümlüdür. Ayıplı hizmetten dolayı sorumluluk –istisnai durumlar hariç- sağlayıcıya aittir.
Malın Ayıplı Olması Halinde Tüketicinin Hakları
Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici şu seçimlik haklardan birini kullanabilir:
Malı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek, sözleşmeden dönme (Sözleşmeden dönme durumunda malın bedeli tüketiciye iade edilir, mal ise satıcıya iade edilir),
Malı geri vermeyip, ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
Aşırı bir masraf yapılmadan tamiri mümkün ise, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere ürünün ücretsiz tamirini isteme,
Ürünü, ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
Tüketici, sayılan bu haklardan dilediğini tek taraflı ihtar yaparak kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle mükelleftir.
Tüketici, ürünün ücretsiz tamiri veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini, satıcı yanında, üretici veya ithalatçıdan da isteyebilir. Bu konuda satıcı, üretici ve ithalatçı aynı derecede sorumludur.
Ücretsiz tamir veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda, bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya bildirilmesinden itibaren en fazla 30 iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise 60 iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur.
Tamiri istenen ürün Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliğinin ekindeki listede yer alan mallardan biri ise tüketicinin ücretsiz tamir talebi, azami 20 gün içinde yerine getirilmelidir. Yönetmelik ekinde sayılan ürünlerin listesi çok uzundur. Cep telefonundan, kulaklığa, matkaptan, televizyona bir çok ev aleti, günlük yaşamda kullandığımız aletler sayılmıştır. Bu mallar teslim tarihinden itibaren 20 gün içinde tamir edilmezse tüketici, tamir hakkından vazgeçip, diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
Tüketicinin seçimlik haklarını kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar (ihtar bedeli dahil), tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır.
Ayıplı mal veya hizmet nedeniyle yaşanan mağduriyetler, malın değerine veya talep edilen bedelin miktarına göre Tüketici Hakları Hakem Heyeti ve ya Tüketici Mahkemeleri tarafından görülmektedir.
Ayıplı Hizmet Nedeniyle Tüketicinin Hakları
Ayıplı mal teslimi gibi ayıplı hizmet durumunda da tüketici, hizmet sağlayıcısına karşı şu haklardan birini kullanmakta serbesttir:
Hizmetin yeniden yerine getirilmesini isteme,
Hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz tamirini isteme,
Hizmetteki ayıp oranında bedelden indirim,
Hizmet için ödediği bedelin iadesini de içeren sözleşmeden dönme.
Tüketici bu haklardan birini tek taraflı yapacağı ihtarla kullanabilir. Sağlayıcı, tüketicinin talebini yerine getirmekle mükelleftir. Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından karşılanır.
Ücretsiz tamir veya hizmetin yeniden görülmesi sağlayıcı için aşırı zorlukları beraberinde getiriyorsa, o zaman tüketici, bu hakları değil, diğer seçimlik hakları kullanabilir.
Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden indirim yapılan tutar tüketiciye derhâl iade edilmelidir.
Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin seçildiği hâllerde, talebin sağlayıcıya yöneltilmesinden itibaren en fazla 30 iş günü içinde talep yerine getirilmelidir. Aksi takdirde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanabilir.
*****
Değerli Muhabbet Medya takipçileri. Her hafta sizlerden gelen sorular doğrultusunda, karşılaştığınız problemlere karşı, hukuki çözümler sunmaya çalışacağız.
Soru ve görüşleriniz için: avukatahmett@hotmail.com
ARB. AV. AHMET YILMAZ