Abdullah Hakimoğlu - Muhabbet Medya
“Allah dilediğine hikmet verir. Kime hikmet verilirse, ona pek çok hayır ve üstünlük verilmiştir. Gerçekleri ancak akıl sahipleri anlar.”
(Bakara,2/269)
Bu ayeti kerimede Rabbimiz “hikmet”in önemine dikkat çekiyor. Fakat hikmetin ne olduğunu açık bir şekilde bildirmiyor. Bu yüzden bu konuda değişik tefsirler yapılıyor. Hikmet, Kur’an’dır. Hikmet, Kur’an ilimleridir. Hikmet Kur’an’daki öğütlerdir. Hikmet Allah korkusudur. Çünkü Peygamberimiz (s.a.v) bir hadis-i şeriflerinde “Hikmetin başı Allah korkusudur” buyuruyor. Hikmet anlamaktır, Hikmet sünnettir. Hikmet ilimdir, hikmet Allah’ın ahlakıyla ahlaklanmaktır. Çünkü peygamberimiz (s.a.v), “Tahallaku biahlakillah”, yani, Allah’ın ahlakıyla ahlaklanın” buyuruyor.
Hikmet: aklın vasat mertebesi
Bir izaha göre de hikmet, aklın vasat mertebesidir. Allah’ın insana verdiği aklın üç mertebesi vardır. İfrat mertebesi cerbezedir. Cerbeze, insanın hakkı batıl, batılı hak gösterecek kadar aldatıcı bir zekaya sahip olmasıdır. Tefriti gabavettir. Bu da insanın ahmak olması demektir. Vasat mertebesi de hikmettir. Hikmete sahip olan kişi, hakkı hak olarak görür, kabul eder ve ona uyar. Batılı da batıl olarak görür, kabul eder ve ondan uzaklaşır. Bu anlatıma göre, hikmet, aslında yukarıda anlatılan şeylerin hepsidir. Çünkü Kur’an, Kur’an ilimleri, sünnet, Kur’andaki öğütler, Allah’ın ahlakıyla ahlaklanmak hepsi de haktır.
Hikmete sahip olmanın ölçüsü: Kur’an
Hepsinin özünde de Kur’an vardır. Kur’an’ı okuyan, mesajlarını teorik olarak öğrenen ve onları tatbik eden insan gerçek hikmete sahip olan bir insandır. Allah bizi gerçek hikmete sahip olan kullarından eylesin. Peygamberimiz (s.a.v) iki kişiye hased edilemeyeceğini bildiriyor. Bunların birincisi Allah’ın kendisine mal verdiği ve malı Allah yolunda harcayan insan. Diğeri de Allah’ın kendisine hikmet verdiği, bu hikmeti uygulayan ve başkasına öğreten kimsedir. (İbn-i Kesir, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, I, 398) Keşşaf sahibinin söylediği gibi, “Elhakimü indellahi, hüve elalimü’l-amilu”. Yani Allah katında hikmet sahibi kimse, ilmiyle amel eden alimdir. (Zemahşeri, Keşşaf, I, 343)
Allah’ım! Sen bizleri hikmetin tarifi olan, hakkı hak olarak bilip ona uymayı, batılı da batıl olarak bilerek ondan kaçınmayı nasip eyle. Amin.
www.muhabbetmedya.com